Analiza pozycji strategicznej i ocena działalności firmy (Strategic Position and Action Evaluation, SPACE)

Najważniejsze decyzje strategiczne przedsiębiorstwa dotyczą jego rozwoju. Wśród nich do podstawowych należą decyzje dotyczące wyboru domeny, czyli rodzajów działalności opisanych zwykle w kategoriach produktu i rynku. W stosunku do rzeczywistych i potencjalnych domen należy znaleźć odpowiedzi na następujące pytania:
* Które z istniejących powinny wzrastać?
* Które powinno się stabilizować na istniejącym poziomie?
* Które trzeba redukować, likwidować?
* Kiedy można inwestować w branże dotychczas niebrane pod uwagę w strategii rozwoju firmy?
Istnieją pewne metody mogące dać odpowiedź na powyższe pytania. Zalicza się do nich ogólne metody rachunku ekonomicznego oraz metody portfelowe. Do tych drugich można zaliczyć stosunkowo mało znaną analizę pozycji strategicznej i ocenę działalności firmy SPACE. Ułatwia ona podejmowanie decyzji dotyczące dywersyfikacji działalności firmy, umożliwia odpowiedź w kategoriach ogólnych na postawione wyżej pytania dotyczące domen. Wśród metod określania pozycji strategicznej firmy metoda SPACE wyróżnia się skwantyfikowanym podejściem w oszacowaniu miejsca danej organizacji w otoczeniu, oryginalnymi wymiarami organizacji i otoczenia oraz ciekawą interpretacją wyników i propozycji zachowań strategicznych. Przestrzeń, w której identyfikuje się pozycję firmy, jest określona czterema wymiarami:
* dwoma wewnętrznymi, dotyczącymi konkretnej firmy, tj.: mocą finansową (FS), przewagą (pozycją) konkurencyjną (CA),
* dwoma zewnętrznymi, dotyczącymi otoczenia firmy, tj.: siłą sektora (branży) (IS), stabilnością (turbulencją) otoczenia (ES).
Poszczególne wymiary stanowią półosie prostokątnego układu współrzędnych. Istotnym założeniem techniki SPACE jest przeciwstawienie sobie wymiaru siły sektora (IS) i pozycji konkurencyjnej firmy (CE) oraz turbulencji otoczenia (ES) i siły finansowej firmy (FS).