Budżetowanie odgórne vs budżetowanie partycypacyjne

Jakie są kryteria wyboru przez przedsiębiorstwo metody budżetowania? Jak uwzględnić w procesie planowania formalną strukturę organizacyjną? Kiedy zdecydować się na budżetowanie top-down, a kiedy na budżetowanie partycypacyjne?

CiRZ_09_36.jpeg

Na samym początku należy podkreślić, iż budżetowanie nie może stać się celem samym w sobie, lecz jako metoda zarządzania, powinno prowadzić do realizacji celów. Nie ma większego uzasadnienia budżetowa metoda zarządzania, której stosowanie byłoby spowodowane modą czy tradycją. W takim przypadku pracownicy najczęściej postrzegają budżetowanie jako jeszcze jeden przejaw ograniczania ich roli, a budżety jako instrument nacisku i sztywne narzędzie represji ze strony kierownictwa. Nie może być wówczas mowy o wspólnym działaniu celowym, ani o realizowaniu funkcji motywacyjnej. Równie złe skojarzenia budzi budżetowanie narzucone z góry, wbrew woli i przekonaniom najwyższej kadry zarządzającej. Rzeczywiste efekty znacznie odbiegają wówczas od oczekiwań.

Trzeba pamiętać, że nie istnieje jeden uniwersalny budżet do wykorzystania lub schemat budżetowy dla konkretnego typu przedsiębiorstwa. Przykłady są następujące:

Firmy z branży IT mogą różnić się podejściem do rodzaju zatrudnienia (UoP, B2B, inne);

Firmy transportowe mogą mieć inne podejście do floty (leasing, kupno, czas użytkowania);

Firmy produkcyjne mogą mieć inne podejście do liczenia wartości zapasów (ceny stałe i odchylenia od cen ewidencyjnych lub ceny aktualne; LIFO, FIFO, koszt średnioważony);

Inny model biznesowy (np. podejście od strony koszt plus).

Taka mnogość podejść do budżetowania oraz zdywersyfikowane środowisko powodują, że co jakiś czas powstają nowe koncepcje budżetowania, które mają okazać się idealnym rozwiązaniem, a ich twórcom zagwarantować zapisanie się na kartach historii myśli ekonomicznej. Takimi przykładami są choćby:

Advanced Budgeting – zmierza do zmniejszenia znaczenia budżetów w średnim okresie, z jednoczesnym krótkoterminowym wzrostem jakości planowania oraz ograniczeniem nakładów pracy związanych z budżetowaniem.

Better Budgeting – rozwinięcie teorii budżetowania opartego na działaniach, będącego przeniesieniem idei rachunku kosztów działań (Activity Based Costing) na grunt budżetowania.

Beyond Budgeting – radykalna koncepcja postulującego rezygnację z tworzenia budżetów.

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 78% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.