Grupy VAT w praktyce

Do tej pory w polskim prawie podatkowym funkcjonowały podatkowe grupy kapitałowe, które mogły wspólnie rozliczać podatek dochodowy. Brak możliwości wspólnego rozliczania podatku VAT sprawiał, że Polska jako kraj jest mniej konkurencyjnym państwem do inwestowania, gdyż tego typu rozliczenia są co do zasady europejskim standardem, który bardzo ułatwia rozliczanie kwestii podatkowych. Tworzenie grup VAT będzie bardziej dostępne aniżeli przy grupach CIT, bowiem przy tworzeniu grup VAT nie będzie występował limit minimalnej wysokości kapitału zakładowego. Również zmniejszone będzie kryterium udziałowe – wyniesie ono 50%, nie zaś 75% jak w przypadku grup CIT.

Kto może utworzyć grupę VAT?

W myśl ustawowej definicji – grupa VAT to grupa podmiotów, które są powiązane finansowo, ekonomicznie, organizacyjnie oraz są podatnikami podatku VAT.

W myśl art. 15a ust. 2 ustawy o VAT w skład grupy VAT mogą wchodzić wyłącznie podmioty, które: posiadają siedzibę na terytorium kraju, czyli w Polsce lub nie posiadają siedziby w Polsce, ale na terytorium Polski znajduje się ich oddział, za pośrednictwem którego prowadzą działalność gospodarczą – członkiem grupy VAT może być taki oddział.

Istotnym jest fakt, iż podmioty należące do grupy muszą spełniać jednocześnie wszystkie trzy warunki powiązań, które zostały wymienione w art. 15a ust. 3-5 ustawy o VAT.

→ powiązanie finansowe – występuje jeśli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy;

→ powiązanie ekonomiczne – oznacza taki sam charakter głównej działalności członków grupy lub uzupełnianie się i współzależność prowadzonej działalności czy też prowadzenie działalności w całości lub w dużej mierze wykorzystywanej przez członków grupy;

→ powiązanie organizacyjne – przejawia się w tym, że prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio podmioty w grupie VAT znajdują się pod wspólnym kierownictwem lub organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Powiązania finansowe, ekonomiczne oraz organizacyjne muszą istnieć w trakcie zawiązywania grupy VAT oraz trwać nieprzerwanie przez okres na jaki grupa VAT została powołana do życia.

Grupa VAT po jej zawarciu nie może zostać rozszerzona ani pomniejszona o inne podmioty. Warto również wspomnieć, iż jeden podmiot może być członkiem jednej grupy VAT (nie może należeć do dwóch różnych grup).

Powiązania w grupie VAT na przykładach

Przykład 1

Firma ABC produkuje części zamienne oraz współpracuje z firmą BCA, która jest producentem samochodów i kupuje części od firmy BCA. Pomiędzy firmami wystąpi powiązanie ekonomiczne, gdyż, firmy BCA i ABC są od siebie zależne, ponieważ produkcja firmy BCA jest niezbędna do działań firmy ABC.

Przykład 2

Jeśli w skład grupy VAT, którą założy firma ABC oraz BCA z przykładu nr 1, chciałaby wejść firma CBA, która jest samochodowym dealerem, to czy byłoby to możliwe przy założeniu, że prowadzi ona działalność handlową, a nie produkcyjną jak dwie pozostałe jednostki? W tym przypadku również wystąpi powiązanie ekonomiczne, pomimo tego, że charakter prowadzonej działalności przez firmę CBA jest inny niż pozostałych dwóch członków grupy, to w dalszym ciągu są one od siebie współzależne. Dodatkowo od sprzedaży prowadzonej przez firmę CBA w dużej mierze zależy wysokość przychodów firmy ABC i BCA.