Organizacja planowania strategicznego w przedsiębiorstwie

Elementem składowym procesu zarządzania firmą jest planowanie. Organizacja planowania w przedsiębiorstwie obejmuje planowanie w 2 podstawowych wymiarach: długoterminowym (strategicznym) oraz krótkoterminowym (operacyjnym). Kluczową rolę w każdym podmiocie, decydującą o jego przetrwaniu na rynku pełni zarządzanie strategiczne i związane z nim planowanie strategiczne. W artykule przedstawiono istotę planowania strategicznego oraz jego komponenty, obejmujące firmową misję i wizję, a także proces budżetowania.

cirz_269_39.jpg

Pojęcie planowania strategicznego

Planowanie strategiczne stanowi proces wyznaczania długookresowych celów przedsiębiorstwa, dokonywania systematycznej analizy otoczenia i potencjału firmy oraz podejmowania decyzji w zakresie alokacji zasobów i sposobów realizacji założonych celów¹. Według Durlika², planowanie strategiczne jest z jednej strony ogólnym programem określenia i realizacji misji i celów przedsiębiorstwa, a z drugiej jest zestawem przewidywanych o realizacji działań ujętych w czasie. Zestaw ten dotyczy działań zmierzających do realizacji firmowej misji i celów na poziomie taktycznym i operacyjnym. Planowanie strategiczne można również zdefiniować jako zespół (układ) działań ujętych w czasie, zmierzających do reagowania firmy na zmieniające się otoczenie i życzenia lub oczekiwania klientów. Planowanie strategiczne jest procesem określania głównych celów organizacji, lokowania kapitału, a następnie postępowania zmierzającego do osiągnięcia tych celów. Jest więc procesem wyznaczania kierunku działania przedsiębiorstwa, procesem przewidywania przyszłości i przygotowania się do niej³. Z kolei, zdaniem Antoszkiewicza⁴, planowanie strategiczne jest procesem wyboru zasadniczego kierunku funkcjonowania firmy, który zawiera się w jej misji, dobraniem do misji polityki i programów realizacji konkretnych celów oraz opracowaniem i wyborem odpowiednich metod, aby założenia strategiczne wprowadzić do rzeczywistości gospodarczej i społecznej firmy.

Proces planowania strategicznego składa się z 2 głównych etapów: analizy strategicznej i projektowania strategii. Każda z ww. faz realizuje zadania badawcze, sprowadzające się do opracowania planu strategicznego⁵. Zakres analizy strategicznej można odnieść do 3 obszarów: makrootoczenia (otoczenie globalne), mikrootoczenia (otoczenie konkurencyjne) oraz do otoczenia wewnętrznego (potencjał przedsiębiorstwa)⁶. W ramach ww. obszarów zastosowanie znajduje wiele różnorodnych metod i technik badawczych (tabela 1).

Planowanie strategiczne może być rozpatrywane w formie scenariusza uwzględniającego następujące fazy⁷:

wyznaczenie marketingowej misji,

marketingowa ocena otoczenia,

przyjęcie celów strategicznych,

identyfikacja alternatyw strategicznych,

określenie portfela produktów.

Model planowania strategicznego według Penc-Pietrzak⁸ obejmuje następujące główne fazy:

ustalenie lub weryfikacja misji i wizji przedsiębiorstwa,

określenie celów strategicznych,

analiza otoczenia przedsiębiorstwa,

analiza potencjału przedsiębiorstwa,

zestawienie wyników analizy otoczenia i potencjału firmy,

weryfikacja i uzupełnienie celów strategicznych,

projektowanie wariantów strategicznych,

wybór najlepszej strategii,

opracowanie planu strategicznego,

implementacja planu strategicznego,

kontrola realizacji planu strategicznego,

ocena uzyskanej pozycji strategicznej.

Za szerokim ujęciem planowania strategicznego opowiadają się Stoner i Wankel⁹. Wyróżniają oni następujące etapy planowania strategicznego:

formułowanie celów organizacji, obejmujące analizę roli organizacji, definicję jej misji oraz ustalenie konkretnych zadań, wyróżniających tę misję,

identyfikacja dotychczasowych zadań i strategii w celu uwidocznienia różnic między aktualnym a pożądanym sposobem postępowania,

analiza otoczenia w celu określenia elementów, mających szczególne znaczenie dla osiągnięcia wytyczonych celów,

analiza zasobów, umożliwiająca identyfikację słabych i mocnych stron przedsiębiorstwa,

identyfikacja strategicznych okazji i zagrożeń,

ustalenie zakresu koniecznych zmian strategii,

podejmowanie strategicznych decyzji, rozumiane jako proces identyfikacji, oceny i wyboru wariantów strategicznych,

wdrożenie strategii, czyli przełożenie jej na odpowiednie plany operacyjne, programy i budżety dla poszczególnych obszarów działalności przedsiębiorstwa,

kontrola realizacji strategii, polegająca na sprawdzaniu, czy strategia jest realizowana zgodnie z planem oraz czy przynosi zamierzone wyniki.

W literaturze przedmiotu10 podkreśla się następujące cechy planowania strategicznego:

celowość (realność), oparta na właściwym rozpoznaniu obiektywnych uwarunkowań funkcjonowania przedsiębiorstwa,

wewnętrzna spójność (zgodność), obejmująca cele, które nie są sprzeczne i nie kolidują ze sobą wzajemnie,

operatywność, uwidaczniająca się w czytelności, zrozumiałości i dokładności, umożliwiająca jego realizację, zgodnie z przewidywanym wykorzystaniem zasobów i tokiem działania,

terminowość, uwzględniająca terminy realizacji celów pośrednich i celu głównego,

kompletność, uwzględniająca wszystkie działania niezbędne do realizacji określonego celu,

perspektywiczność, umożliwiająca wybieganie w przyszłość w granicach możliwości przewidywania, zapewniająca zgodność planów krótkookresowych z planami perspektywicznymi,

precyzyjność (konkretność), uwzględniająca cele określone w sposób ścisły i możliwie wymierny,

obszerność, wyrażająca się określonym stopniem szczegółowości i dokładności, ale niemająca charakteru skomplikowanego i zawiłego,

logiczność, oparta na jasno sprecyzowanych celach i zadaniach,

kompleksowość, odzwierciedlająca mocne i słabe strony przedsiębiorstwa oraz szanse i zagrożenia w realizacji celów w konfrontacji z realizowanymi strategiami,

elastyczność, dopuszczająca możliwość weryfikacji celów, zmian w realizowanych strategiach i budżecie,

ambitność w rozsądnym zakresie,

adresowalność, uwzględniająca poszczególne komórki odpowiedzialne za realizację zadań oraz zarząd przedsiębiorstwa jako koordynatora działań,

racjonalność, oparta na rzetelnej wiedzy,

wykonalność, wyrażająca się tym, że jest on możliwy do realizacji,

imperatyw nienaruszalności porządku wartości przedsiębiorstwa,

kierunkowy charakter zawartych w nim rozstrzygnięć,

dynamiczna orientacja.

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 61% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.