Wsparcie nowych inwestycji

Organ właściwy oraz zarządzający obszarami

Organem właściwym w sprawach wspierania nowej inwestycji jest minister właściwy do spraw gospodarki. Wsparcie może być udzielone na terytorium Polski, podzielonym na obszary, z uwzględnieniem spójności terytorialnej, powiązań gospodarczych oraz granic powiatów. Obszary, na których poszczególni zarządzający wykonują zadania, określa rozporządzenie w sprawie ustalenia obszarów i przypisania ich zarządzającym. Minister właściwy do spraw gospodarki może, w drodze rozporządzenia, powierzyć zarządzającemu obszarem, będącym spółką, wykonywanie zadań na terenie wyodrębnionym z obszaru przypisanego zarządzającemu obszarem, mając na uwadze konieczność stworzenia właściwych warunków do zrealizowania nowej inwestycji przyczyniającej się do rozwoju tego obszaru.

Jeżeli miejsce realizacji planowanej nowej inwestycji znajduje się na terenie 2 lub więcej obszarów przypisanych do różnych zarządzających obszarami, wykonywanie zadań należy do tego zarządzającego, w którego obszarze znajdzie się większa część terenu, na którym zostanie zlokalizowana nowa inwestycja. W przypadku, gdy przedsiębiorca realizuje więcej niż jedną nową inwestycję, właściwość zarządzającego obszarem dla każdej nowej inwestycji jest określana odrębnie.

Zarządzający obszarem wspiera rozwój nowych inwestycji na danym obszarze, biorąc pod uwagę potrzeby rozwojowe regionu i cele gospodarcze określone w dokumentach strategicznych. Do zadań zarządzającego danym obszarem należy prowadzenie działań zmierzających do powstawania nowych inwestycji i ich rozwoju na terenie przypisanego mu obszaru, w tym:

• udostępnianie przedsiębiorcom, na podstawie umowy, składników mienia, których zarządzający obszarem jest właścicielem, posiadaczem zależnym lub oddanych mu w zarząd,
• gospodarowanie składnikami mienia, których zarządzający obszarem jest właścicielem, posiadaczem zależnym lub oddanych mu w zarząd, w sposób ułatwiający przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarczej,
• świadczenie nieodpłatnych usług informacyjnych na rzecz przedsiębiorców ubiegających się o wsparcie oraz korzystających ze wsparcia, a także innych usług, wskazanych w planie rozwoju inwestycji,
• prowadzenie działań promujących działalność gospodarczą i nowe inwestycje,
• udzielanie przedsiębiorcom informacji pozyskanych od powiatowych urzędów pracy oraz partnerów społecznych funkcjonujących w obszarze przypisanym zarządzającemu obszarem, istotnych z punktu widzenia realizacji nowej inwestycji,
• podejmowanie działań przyczyniających się do polepszenia współpracy między przedsiębiorcami, lokalną społecznością oraz partnerami społecznymi,
• pomoc przedsiębiorcom w kontaktach z administracją publiczną,
• współpraca w zakresie uwzględniania w procesie kształcenia potrzeb rynku pracy,
• tworzenie narzędzi na rzecz rozwoju innowacyjnej gospodarki,
• rekomendowanie przedsiębiorcom optymalnej lokalizacji nowych inwestycji.

Zarządzający obszarem współdziała z innymi zarządzającymi obszarami przy udzielaniu wsparcia nowym inwestycjom, w szczególności przy rekomendowaniu przedsiębiorcy optymalnej lokalizacji inwestycji, mając na względzie słuszny interes przedsiębiorcy oraz rozwój regionów i cele gospodarcze określone w dokumentach strategicznych.

Zarządzający obszarem wykonuje swoje zadania zgodnie z planem rozwoju inwestycji. Plan rozwoju inwestycji jest przygotowywany przez zarządzającego obszarem i uwzględnia dokumenty strategiczne. Określa on w szczególności:

• szczegółowe cele, do których osiągnięcia dąży zarządzający obszarem w okresie objętym planem,
• usługi świadczone przez zarządzającego obszarem,
• zasady ustalania wynagrodzenia za usługi inne niż informacyjne, świadczone przez zarządzającego obszarem (takie jak usługi doradcze, usługi wsparcia i pośrednictwa z podmiotami otoczenia biznesu, jednostkami naukowymi, podmiotami posiadającymi zaplecze badawczo-rozwojowe, usługi promocyjne, usługi szkoleniowe).

Zarządzający obszarem powołuje radę rozwoju obszaru gospodarczego, w skład której wchodzą przedstawiciele przedsiębiorców (obejmujących mikro-, małych, średnich i dużych przedsiębiorców), jednostek samorządu terytorialnego znajdujących się w granicach obszaru (z województwa, gmin i powiatów) oraz wojewódzkich rad dialogu społecznego.

Decyzja o wsparciu

Wsparcie udzielane jest przedsiębiorcy realizującemu nową inwestycję, w drodze decyzji. Decyzję o wsparciu wydaje minister właściwy do spraw gospodarki na wniosek przedsiębiorcy ubiegającego się o wsparcie, zawierający plan realizacji nowej inwestycji (wzór wniosku o wydanie decyzji o wsparciu stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji). Decyzję o wsparciu wydaje się na czas oznaczony, nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 15 (okres, na który jest wydawana decyzja o wsparciu uzależnia się od intensywności pomocy publicznej ustalonej dla danego obszaru). Pamiętać również należy, że jeżeli w dniu wydania decyzji o wsparciu powierzchnia terenu, na którym ma być zlokalizowana nowa inwestycja jest położona co najmniej w 51% w granicach specjalnej strefy ekonomicznej, decyzję o wsparciu nowej inwestycji wydaje się na okres 15 lat.

W przypadku, gdy przedsiębiorca posiada co najmniej 2 decyzje o wsparciu, rozliczenie pomocy publicznej następuje zgodnie z kolejnością wydania decyzji o wsparciu. Rozliczenie pomocy publicznej przyznanej przedsiębiorcy na podstawie decyzji o wsparciu ma zastosowanie wyłącznie do decyzji, w ramach której rozpoczęto inwestycję, w oparciu o którą jest prowadzona działalność gospodarcza (przy czym, przez rozpoczęcie inwestycji rozumie się rozpoczęcie robót budowlanych związanych z inwestycją, pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń lub inne zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna; w przypadku przejęcia, przez rozpoczęcie inwestycji rozumie się nabycie aktywów bezpośrednio związanych z nabytym zakładem; nie uznaje się za rozpoczęcie inwestycji zakupu gruntów ani prac przygotowawczych, takich jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie studiów wykonalności).

Decyzję o wsparciu wydaje się na realizację nowej inwestycji, która spełnia kryteria ilościowe i jakościowe w ramach działalności gospodarczej niewyłączonej z tego wsparcia. Kryteria ilościowe dotyczą wysokości kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji, obciążających przedsiębiorcę, w zależności od stopy bezrobocia w danym powiecie. Kryteria jakościowe określane dla sektora usług oraz dla sektora przemysłowego obejmują zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny. Decyzja o wsparciu nie jest wydawana na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie produkcji broni i amunicji, wytwarzania materiałów wybuchowych, wytwarzania wyrobów tytoniowych, wyrobu, rozlewu i przetwarzania napojów alkoholowych, prowadzenia ośrodków gier oraz punktów przyjmowania zakładów wzajemnych, usług instalowania, napraw, konserwacji i remontu maszyn i urządzeń wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej na terenie realizacji nowej inwestycji, osadów ze ścieków kanalizacyjnych oraz usług związanych z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, odzysku surowców oraz usług związanych ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów, usług związanych z rekultywacją i pozostałych usług związanych z gospodarką odpadami, obiektów budowlanych i robót budowlanych, handlu hurtowego i detalicznego, naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle, usług związanych z zakwaterowaniem, usług gastronomicznych, usług holowania w transporcie drogowym, usług licencyjnych w zakresie informacji i komunikacji, usług finansowych i ubezpieczeniowych, usług związanych z obsługą rynku nieruchomości, usług profesjonalnych, naukowych i technicznych, usług administrowania, usług administracji publicznej i obrony narodowej, usług w zakresie obowiązkowych zabezpieczeń społecznych, edukacji, opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, usług kulturalnych, rozrywkowych, sportowych i rekreacyjnych, usług gospodarstw domowych, usług świadczonych przez organizacje międzynarodowe eksterytorialne oraz działalności gospodarczej, na której prowadzenie jest wymagane posiadanie koncesji, zgodnie z prawem energetycznym.

Decyzja o wsparciu określa okres jej obowiązywania, przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki, które przedsiębiorca jest zobowiązany spełnić, dotyczące:

• tworzenia przez przedsiębiorcę określonej liczby nowych miejsc pracy w związku z realizacją nowej inwestycji przez określony czas,
• poniesienia przez przedsiębiorcę w określonym terminie kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji,
• terminu zakończenia realizacji nowej inwestycji, po upływie którego koszty nowej inwestycji poniesione przez przedsiębiorcę nie mogą być uznane jako koszty kwalifikowane, z wyłączeniem dwuletnich kosztów pracy, kosztów związanych z najmem lub dzierżawą gruntów, budynków i budowli oraz leasingu finansowego, które mogą być kwalifikowane po terminie zakończenia inwestycji,
• maksymalnej wysokości kosztów kwalifikowanych, jakie mogą być uwzględnione przy określeniu maksymalnej wysokości pomocy publicznej,
• kryteriów ilościowych i kryteriów jakościowych, do których spełnienia zobowiązał się przedsiębiorca,
• terenu, na którym nowa inwestycja zostanie zrealizowana, z uwzględnieniem danych ewidencyjnych nieruchomości.

Prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego wygasa z upływem okresu, na jaki została wydana decyzja o wsparciu, w przypadku uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o wsparciu. Minister właściwy do spraw gospodarki uchyla decyzję o wsparciu, jeżeli przedsiębiorca:

• zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej określonej w decyzji o wsparciu na terenie wskazanym w decyzji o wsparciu,
• rażąco uchybił warunkom określonym w decyzji o wsparciu,
• nie usunął uchybień w realizacji ww. warunków, stwierdzonych w toku kontroli, w terminie do ich usunięcia, wyznaczonym w wezwaniu ministra właściwego do spraw gospodarki.

Minister właściwy do spraw gospodarki uchyla decyzję o wsparciu również na wniosek złożony przez przedsiębiorcę. Minister właściwy do spraw gospodarki, na wniosek przedsiębiorcy może zmienić decyzję o wsparciu, przy czym zmiana nie może dotyczyć obniżenia poziomu zatrudnienia, określonego w decyzji o wsparciu w dniu jej wydania, o więcej niż 20% oraz skutkować zwiększeniem maksymalnej wysokości kosztów kwalifikowanych, określonych w zmienianej decyzji o wsparciu. W przypadku uchylenia decyzji o wsparciu, przedsiębiorca jest zobowiązany do zwrotu pomocy publicznej. Do dnia zwrotu tej pomocy przedsiębiorcy nie może zostać wydana nowa decyzja o wsparciu.

Przedsiębiorcy korzystający z pomocy publicznej w drodze wsparcia na realizację nowej inwestycji są zobowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych, które przechowują do czasu upływu terminu przedawnienia roszczeń związanych ze zwrotem pomocy publicznej.

Minister właściwy do spraw gospodarki może, w drodze rozporządzenia, powierzyć zarządzającemu obszarem wydawanie, w jego imieniu, decyzji o wsparciu na obszarach przypisanych temu zarządzającemu obszarem, a także wykonywanie kontroli realizacji warunków zawartych w decyzji o wsparciu, mając na względzie sprawność postępowania oraz specyfikę obszaru.

Kontrola realizacji zadań zarządzającego obszarem

Minister właściwy do spraw gospodarki dokonuje kontroli zarządzającego obszarem w zakresie realizacji powierzonych mu zadań. Kontrolę przeprowadza pracownik urzędu zapewniającego obsługę ministra właściwego do spraw gospodarki na podstawie pisemnego, imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz po okazaniu dokumentu pozwalającego na ustalenie jego tożsamości. Kontrolę może przeprowadzić więcej niż jeden pracownik urzędu. Kontrolę przeprowadza się jako kontrolę planową (obejmującą wszystkie lub określone zadania zarządzającego obszarem) lub doraźną (polegającą na niezwłocznym sprawdzeniu prawidłowości wykonywania zadań przez zarządzającego obszarem).

Kontrolę planową przeprowadza się nie częściej niż raz na 2 lata. Kontrola doraźna może być prowadzona w każdym czasie. Podstawą prowadzenia kontroli doraźnej mogą być w szczególności informacje o okolicznościach mających istotny negatywny wpływ na realizację zadań przez zarządzającego obszarem, zwłaszcza ujawnione w wyniku innej kontroli. Kontrola doraźna może być przeprowadzona również na wniosek zarządzającego obszarem. Kontrolę przeprowadza się w siedzibie zarządzającego obszarem w czasie wykonywania przez niego zadań lub jeżeli zachodzi taka potrzeba, poza jego siedzibą. Jeżeli stanowiąca przedmiot kontroli dokumentacja jest przechowywana poza siedzibą zarządzającego obszarem, kontrola może zostać przeprowadzona również w miejscu, w którym znajduje się ta dokumentacja. Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być przeprowadzane również w siedzibie ministra właściwego do spraw gospodarki, jeżeli może to usprawnić przeprowadzenie kontroli. W trakcie przeprowadzania kontroli kontrolujący ma prawo do:

• wstępu do obiektów i pomieszczeń zarządzającego obszarem,
• wglądu do dokumentów dotyczących działalności zarządzającego obszarem, pobierania za pokwitowaniem oraz zabezpieczania dokumentów związanych z zakresem kontroli,
• sporządzania, a w razie potrzeby żądania sporządzenia niezbędnych do kontroli kopii, odpisów lub wyciągów z dokumentów oraz zestawień lub obliczeń,
• żądania od pracownika, zarządzającego obszarem złożenia ustnych lub pisemnych wyjaśnień w sprawach dotyczących zakresu kontroli,
• przeprowadzenia oględzin obiektów lub innych składników majątkowych,
• uczestniczenia w czynnościach związanych z realizacją zadań przez zarządzającego obszarem.

Z przeprowadzonej kontroli sporządzany jest protokół, w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla kontrolującego i zarządzającego obszarem. Protokół zawiera w szczególności miejsce i datę sporządzenia, oznaczenie zarządzającego obszarem, imiona i nazwiska kontrolujących oraz datę i numer wydanego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, datę rozpoczęcia i zakończenia kontroli, zakres kontroli i okres objęty kontrolą, szczegółowy wykaz dokumentów poddanych weryfikacji, informacje dotyczące pisemnych i ustnych wyjaśnień, opis ustalonego stanu faktycznego oraz jego ocenę, zalecenia lub wnioski dotyczące usunięcia nieprawidłowości, podpisy kontrolującego oraz parafy na każdej ze stron protokołu.

Sporządzenie protokołu oraz jego przekazanie zarządzającemu obszarem następuje w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia kontroli. Osoba upoważniona do reprezentowania zarządzającego obszarem może, przed podpisaniem protokołu, zgłosić kontrolującemu wyjaśnienia lub zastrzeżenia do ustaleń w nim zawartych. W przypadku uwzględnienia przez kontrolującego w całości lub w części wyjaśnień lub zastrzeżeń, wprowadza się zmiany lub uzupełnienia do protokołu. W przypadku natomiast nieuwzględnienia przez kontrolującego w całości lub w części wyjaśnień lub zastrzeżeń, zarządzającemu obszarem przekazuje się, na piśmie, informację zawierającą wskazanie przyczyn, z powodu których wyjaśnienia lub zastrzeżenia nie zostały uwzględnione. Informacja taka stanowi załącznik do protokołu.

Ewidencja wsparcia nowej inwestycji

Minister właściwy do spraw gospodarki prowadzi ewidencję wsparcia nowej inwestycji. Ewidencja ta stanowi rejestr centralny prowadzony w systemie teleinformatycznym, służącym do pozyskiwania danych wykorzystywanych do:

• obsługi procesu inwestycyjnego,
• przeprowadzania analiz w zakresie efektów funkcjonowania wsparcia udzielanego na podstawie ustawy,
• dostosowywania założeń polityki inwestycyjnej i gospodarczej do aktualnych uwarunkowań,
• monitorowania pomocy publicznej.

W ewidencji gromadzone są dane i informacje dotyczące przedsiębiorców zainteresowanych lokalizacją nowej inwestycji na obszarze oraz uczestniczących w postępowaniu o udzielenie decyzji o wsparciu na prowadzenie działalności na obszarze, a także korzystających ze wsparcia nowych inwestycji na obszarach, obejmujące: nazwę lub firmę przedsiębiorcy, oznaczenie formy prowadzonej działalności gospodarczej, numer identyfikacyjny REGON oraz numer identyfikacji podatkowej NIP, dane kontaktowe przedsiębiorcy (takie jak siedziba i adres, adres poczty elektronicznej, strony internetowej, numer telefonu), datę rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, określenie przedmiotów wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z PKD, rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej i realizowanych oraz zrealizowanych inwestycji w obszarze (sektor, PKWiU), ogłoszenie upadłości, ukończenia takiego postępowania oraz dane syndyka, oznaczenie przedsiębiorcy zagranicznego wraz z określeniem jego formy organizacyjno-prawnej oraz siedziby i adresu (w przypadku oddziałów przedsiębiorstw zagranicznych działających w Polsce), wartość inwestycji realizowanych przez przedsiębiorcę na terenie danego obszaru, plan realizacji nowej inwestycji, oferty kierowane do przedsiębiorcy przez zarządzającego obszarem, wysokość udzielonego wsparcia, wysokość pomocy publicznej, innej niż wsparcie, udzielonej przedsiębiorcy w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych określonych w decyzji o wsparciu, wartość inwestycji realizowanych przez przedsiębiorcę na terenie danego obszaru oraz na pozostałych terenach kraju, przeprowadzone i planowane kontrole u przedsiębiorców korzystających ze wsparcia, czas wykonania zaleceń i wniosków z kontroli oraz wielkość poniesionych kosztów kwalifikowanych, wydane oraz uchylone decyzje o wsparciu, a także informacje dotyczące obszaru obejmujące: wartość inwestycji realizowanych przez przedsiębiorców na terenie danego obszaru oraz istniejącą lub planowaną infrastrukturę na terenie obszaru, sprzyjającą nowym inwestycjom lub rozwojowi istniejących inwestycji w określonych sektorach lub branżach działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca przez okres, na który wydano decyzję o wsparciu, jest zobowiązany informować zarządzającego obszarem o otrzymanej pomocy publicznej. Wpis do ewidencji jest równoznaczny z uznaniem inwestycji jako planowanej nowej inwestycji. Dane gromadzone w ewidencji są pozyskiwane bezpośrednio od przedsiębiorców zainteresowanych lokalizacją nowej inwestycji na obszarze, przedsiębiorców uczestniczących w postępowaniu o udzielenie decyzji o wsparciu na podstawie złożonych wniosków o wydanie decyzji o wsparciu, przedsiębiorców, którym wydano decyzję o wsparciu oraz zarządzających obszarami. Bezpośredni dostęp do ewidencji posiadają organy Krajowej Administracji Skarbowej.