Zaliczka na poczet dostaw i usług w księgach rachunkowych

Faktury zaliczkowe to bardzo częsta praktyka w obrocie gospodarczym. Wystawiane są z myślą o rozliczeniu otrzymanych zaliczek do określonej dostawy końcowej, która ma nastąpić w przyszłości. Zazwyczaj faktury zaliczkowe używane są przy transakcjach o dużej wartości, w celu pozyskania części środków, które pomogą sfinansować ostateczną transakcję. Stosownie do ustawy o VAT zaliczka w obrocie krajowym powoduje, co do zasady, powstanie obowiązku podatkowego, natomiast istnieją również nieliczne wyjątki. Wpłaconą zaliczkę powinniśmy ewidencjonować w księgach rachunkowych jako kwotę brutto, która zawiera kwotę VAT obliczoną według aktualnie obowiązujących stawek dla danego towaru lub usługi.

cirz_10_10.jpg

Zaliczki a przepisy prawa podatkowego i bilansowego

Przepisy ustawy o rachunkowości nie określają definicji zaliczki oraz nie odnoszą się wprost do jej ujęcia w księgach nabywcy. Uregulowana jest natomiast kwestia ujęcia otrzymanej zaliczki przez sprzedawcę, co wynika z literalnego brzmienia art. 41 ust. 1 pkt 1, w myśl którego równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Otrzymana zaliczka nie stanowi więc przychodu bilansowego. Przychód z tytułu sprzedaży powstanie dopiero w dniu realizacji dostawy towarów lub wykonania usługi.

Analogicznie do powyższego – wpłacona zaliczka w księgach nabywcy nie podlega zaliczeniu do kosztów. Zastosowanie tutaj ma zasada memoriału, która wynika z art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości, w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Zatem zaliczka wpłacona na poczet ceny towaru lub usługi ze swej natury nie ma charakteru definitywnego ze względu na możliwość jej zwrotu przed terminem dostawy towarów lub wykonania usługi. W związku z tym do czasu wykonania świadczenia przez kontrahenta wydatek z tytułu zaliczki pozostaje na rozrachunkach jako należność od kontrahenta.

W przypadku podatku dochodowego, co do zasady, otrzymana zaliczka u sprzedawcy – podobnie jak na gruncie przepisów bilansowych – nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu, co wynika wprost z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: updop) oraz art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof), w myśl którego – do przychodów nie zalicza się: pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (...). Wyjątek stanowią jedynie wpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które podlegają zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej, o których mowa w art. 12 ust. 3g updop oraz art. 14 ust. 1j updof. Również u nabywcy sama wpłata zaliczki na poczet zakupu towaru czy usługi nie daje prawa do ujęcia tej wpłaty w kosztach uzyskania przychodów. Kosztem podatkowym będzie dopiero wartość nabytego towaru lub nabytej usługi (będzie ona stanowiła koszty podatkowe na ogólnych zasadach kwalifikowania wydatku do kosztu podatkowego). Należy pamiętać, że podatnicy mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów takie koszty, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów oraz nie zostały z tych kosztów wyłączone na podstawie art. 16 ust. 1 updop oraz art. 23 ust. 1 updof. Ponadto przyjmuje się, że kosztem podatkowym mogą być koszty, które mają charakter definitywny (bezzwrotny). Takiego charakteru natomiast nie ma zaliczka, gdyż z reguły podlega ona zwrotowi.

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 68% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.