Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w VAT?
Zasady ustalania ogólnego momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT są stosunkowo proste. Problem pojawia się jednak z uwagi na liczne wyjątki od tej reguły, czyli tzw. szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego. Prawidłowe ich rozpoznanie i zastosowanie pozwala uniknąć odpowiedzialności karnej skarbowej.

W myśl art. 5 ustawy o VAT opodatkowaniu podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- eksport towarów,
- import towarów na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Ogólna zasada – powstanie obowiązku podatkowego w VAT
W myśl zasady ogólnej, która została uregulowana w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
W przypadku usług realizowanych częściowo uznaje się je za wykonane również wtedy, gdy zrealizowano część usługi, dla której przewidziano odrębną zapłatę. Natomiast w odniesieniu do usług, dla których ustalono kolejne terminy płatności lub rozliczeń, są one traktowane jako wykonane z końcem każdego okresu rozliczeniowego, do którego te płatności się odnoszą – aż do momentu zakończenia świadczenia usługi. Usługę wykonywaną w sposób ciągły przez okres przekraczający jeden rok, w przypadku której w trakcie danego roku podatkowego nie występują terminy rozliczeń ani płatności, traktuje się jako zrealizowaną z końcem każdego roku podatkowego, aż do momentu zakończenia jej świadczenia.
W przypadku, gdy przed realizacją dostawy towarów lub świadczenia usług podatnik otrzymał pełną lub częściową zapłatę – w szczególności w formie przedpłaty, zaliczki czy zadatku – obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje w momencie otrzymania tej zapłaty, w odniesieniu do jej wysokości.
Obowiązek podatkowy w VAT – szczególne zasady
Ustawa o VAT przewiduje liczne wyjątki od stosowania zasad ogólnych przy ustalaniu momentu powstania
obowiązku podatkowego. W zasadach szczególnych obowiązek podatkowy w VAT ustala się m.in. z chwilą otrzymania zapłaty czy też z momentem wystawienia faktury.
Obowiązek podatkowy w VAT występuje z datą otrzymania całości lub części zapłaty, w sytuacji:
- wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
- przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
- dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18, kiedy komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika,
- świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
- świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37–41, m.in. usług ubezpieczeniowych, usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych, usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych.
Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści
Pozostałe 70% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.