Nowe zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary

Dnia 11 stycznia 2019 r. wpłynął do Sejmu projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, zmieniający zasadniczo kwestię odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Ustawa zwiększa zakres odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, rezygnuje z wymogu uprzedniego uzyskiwania prejudykatu, zaostrza sankcje oraz wprowadza szereg obowiązków w zakresie wykazania tzw. należytej staranności. Chcąc zminimalizować ryzyko ewentualnych strat finansowych czy utraty reputacji, już dziś warto odpowiednio przystosować swoją firmę do nadchodzących zmian.

CiRZ_5_26.jpg

Wiele wskazuje na to, że ustawa może wejść w życie jeszcze w 2019 roku, mimo iż projektodawca przewidział 6-miesięczny okres vacatio legis, umożliwiający przedsiębiorcom przygotowanie się do tych rewolucyjnych zmian.

Cel nowelizacji i dotychczasowe przepisy

Wprowadzenie nowych regulacji w zakresie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych jest odpowiedzią na znikomą efektywność obecnych przepisów – tj. ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (zwanej dalej: „ustawą”). Statystyki pokazują, że liczba spraw prowadzonych wobec podmiotów zbiorowych na gruncie obowiązującej ustawy jest niewielka, a nakładane kary właściwie iluzoryczne.

Istotą obecnych przepisów jest to, że podmioty zbiorowe odpowiadają nie za własne czyny, ale za czyny zabronione, popełnione przez osoby fizyczne:

  1. działające w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku,
  2. dopuszczone do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa w pkt. 1,
  3. działające w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego, za zgodą lub wiedzą osoby, o której mowa w pkt. 1,
    ( 3a ) będące przedsiębiorcami, którzy bezpośrednio współdziałają z podmiotem zbiorowym w realizacji celu prawnie dopuszczalnego.

Co więcej, niezbędnym warunkiem pociągnięcia podmiotu zbiorowego do odpowiedzialności jest konieczność ustalenia, że zachowanie ww. osób przyniosło lub mogło przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść chociażby niemajątkową. W konsekwencji, chcąc pociągnąć podmiot zbiorowy do odpowiedzialności, ustawodawca przewidział konieczność uzyskania w pierwszej kolejności wyroku skazującego osobę fizyczną za przestępstwo (tzw. prejudykatu). Co więcej, obecnie obowiązująca ustawa zawiera w art. 16 szczegółowe wyliczenie czynów, których popełnienie przez osobę fizyczną rodzić może odpowiedzialność podmiotu zbiorowego.

Na gruncie obowiązującej ustawy podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeśli popełnienie czynu zabronionego przez osobę fizyczną nastąpi w sytuacji co najmniej braku należytej staranności w jej wyborze albo co najmniej braku należytego nadzoru nad nią ze strony organu lub przedstawiciela podmiotu zbiorowego, a także na skutek tzw. winy w organizacji podmiotu zbiorowego.

Obecnie obowiązująca ustawa określa również katalog sankcji, które mogą zostać wymierzone podmiotowi zbiorowemu. Najbardziej dotkliwa jest kara pieniężna w wysokości od 1000 do 5 000 000 złotych, nie wyższa jednak niż 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego. Można również orzec przepadek bądź jeden z zakazów określonych w art. 9 ustawy.

Powyższy system kar i środków stosowanych wobec podmiotów zbiorowych określa się powszechnie jako nieefektywny oraz nieadekwatny do uzyskania pożądanego skutku prewencyjnego. Z uwagi na powyższe, pojawiła się potrzeba stworzenia nowych przepisów, które umożliwią zwalczanie poważnych przestępstw gospodarczych i skarbowych. Komentatorzy nie pozostawiają złudzeń – nowa ustawa, z uwagi na wyposażenie organów ścigania w odpowiednie narzędzia, będzie dużo częściej stosowana przez prokuratorów niż miało to miejsce dotychczas.

 

 

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 71% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.