Ekonomiczna wielkość partii. Opcja idealna czy książkowa teoria?

Partia odnowieniowa w praktyce

W operacjach planistycznych i logistycznych przedsiębiorstwa bardzo często spotykamy się z koniecznością ustalenia partii odnowieniowej. Mamy do dyspozycji wiele metod jej określania i choć kalkulacje te wspierane są zazwyczaj przez systemy ERP, to wybieramy te najprostsze i najbardziej zrozumiałe dla pracowników. Są to dwa bazowe modele: partia za partię (Lot for lot) oraz metoda partii pokrywającej zapotrzebowanie okresowe (Fixed Period Requirements).

W pierwszym przypadku mamy do czynienia z dyskretnym generowaniem zamówień na dokładnie taką ilość, jaka występuje w zapotrzebowaniu netto. Oznacza to, że jeżeli otrzymamy dwa zamówienia po 50 sztuk od naszych klientów, to też w takich ilościach wystawimy dwa zlecenia produkcyjne czy zamówienia zakupu. To metoda pozwalająca na optymalizację kosztów magazynowania i jest właściwa dla kosztownych elementów i takich, na które występuje nieregularne, okresowe zapotrzebowanie.

Druga opcja to kalkulacja, która sumuje zapotrzebowania z wybranego okresu, na przykład tygodnia, i generuje z nich jedno zlecenie. Jeśli potrzebujemy wysłać klientom dwie partie po 50 sztuk każda w różnych dniach tygodnia, wygenerujemy tylko jedno zlecenie produkcyjne lub zakupowe. Mamy tu do czynienia z optymalizacją kosztów pozyskania, ponieważ kumulujemy dostawy lub ograniczamy ilość przezbrojeń, ale z drugiej strony generujemy większe koszty utrzymania zapasu poprzez składowanie go przez kilka, a czasami kilkanaście dni. Będzie to więc idealna metoda dla elementów tańszych, z większym kosztem odnowienia i mających regularne zapotrzebowanie.

Pojawia się w tym momencie pytanie, czy istnieje metoda mająca na celu optymalizację kosztów całkowitych, czyli zarówno kosztów pozyskania, jak i składowania. Odpowiedzią może być ekonomiczna wielkość partii (economic order quantity, EOQ).