Środki ochrony praw dłużnika w egzekucji

Warto zwrócić uwagę, że stosownie do treści art. 799 § 1 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. z 2014 r., poz. 101 ze zm.; dalej: k.p.c.) spośród kilku sposobów egzekucji wierzyciel powinien zastosować ten najmniej uciążliwy dla dłużnika. W konsekwencji pozycja dłużnika jest całkiem mocna. Zasadniczo w ramach całego postępowania egzekucyjnego można mówić o czterech podstawowych środkach prawnych do jego dyspozycji: 1) zażaleniu na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, 2) skardze na czynności komornika, 3) powództwie opozycyjnym i 4) omówionym już na łamach Działalności Leczniczej w Praktyce powództwie o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji.

Zażalenie

Komornik prowadzi egzekucję wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego. Jest to tytuł egzekucyjny, który został zaopatrzony w klauzulę wykonawczą. Tytuł egzekucyjny – mówiąc w dużym skrócie – to dokument wydany we właściwym trybie, przez upoważnione do tego podmioty, stwierdzający istnienie obowiązku spełnienia świadczenia przez dłużnika na rzecz wierzyciela, który po nadaniu klauzuli wykonalności może być podstawą egzekucji. Tytuły takie wymienia art. 777 § 1 k.p.c. Wśród nich najbardziej typowym jest oczywiście prawomocne orzeczenie sądu. Tytułem egzekucyjnym może być także akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji, ugoda zawarta przed sądem, orzeczenie referendarza sądowego, wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem, a także ugoda przed mediatorem i inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej.

Jednak samo wydanie wyżej wskazanych aktów nie wystarczy, aby można było skierować do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji. Konieczne jest jeszcze wydanie orzeczenia stwierdzającego, że dane orzeczenie nadaje się do egzekucji. Sąd czyni to w formie postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności. Od takiego postanowienia przysługuje dłużnikowi zażalenie, co wynika z art. 795 § 1 k.p.c. Zauważmy, że z reguły o wydaniu takiego postanowienia dłużnik dowiaduje się od komornika, otrzymując zawiadomienie o wszczęciu egzekucji. Dlatego też termin na wniesienie zażalenia przez dłużnika biegnie właśnie od daty doręczenia tego zawiadomienia dłużnikowi i wynosi, standardowo dla zażaleń, tydzień.