Podatek odroczony – obowiązek jego tworzenia w spółce

Na podstawie obowiązującego prawa, spółki prowadzą swoje księgi zgodnie z Ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2021 roku, poz. 217 ze zm. zwanej dalej Uor), a przy wyliczeniu podatku dochodowego muszą kierować się Ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych. Między tymi aktami prawnymi istnieją różnice w momencie i sposobie ujęcia poszczególnych składników majątkowych.

CIRZ_273_23.jpg

Utworzenie aktywów oraz rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego konieczne jest przede wszystkim z uwagi na różnice, jakie występują w uregulowaniach UoR i Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W ustawach tych nie występują jednolite rozwiązania, co powoduje obowiązek prowadzenia przez jednostki osobnej ewidencji dla celów rachunkowych, jak i podatkowych. Konsekwencją tego jest często występowanie różnic między wartością księgową i podatkową poszczególnych pozycji aktywów i pasywów.

Z uwagi, że w spółce mogą występować transakcje, które wpływają na wynik księgowy w innym momencie niż na wynik podatkowy (podstawę opodatkowania podatku dochodowego) spółki chcąc urealnić wynik podatkowy, obliczają podatek dochodowy w części odroczonej. Spółka dokonuje kalkulacji w związku z odrębną ewidencją różnic przejściowych między prawem bilansowym a podatkowym.

Wyróżniamy różnice trwałe i przejściowe

Różnice trwałe, czyli stałe, powodują, że wynik rachunkowy i wynik podatkowy różnią się i nie ulegną zmianie także w przyszłości. Nie wpływają one na utworzenie rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Różnice o charakterze trwałym są spowodowane często występowaniem przychodów, które nie są przychodami dla celów podatkowych i odwrotnie, oraz kosztów, które nie są kosztami uzyskania przychodów w myśl Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Różnice przejściowe, czyli czasowe, powodują, że wynik rachunkowy i wynik podatkowy różnią się przejściowo. Najczęściej wynikają one z odmiennego momentu uznawania przychodów za osiągnięte lub kosztów za poniesione według Ustawy o rachunkowości i prawa podatkowego.

Zarówno różnice trwałe, jak i przejściowe mogą mieć charakter dodatni lub ujemny. Jeśli wynik finansowy brutto jest wyższy niż podstawa opodatkowania, różnica ma charakter dodatni. Natomiast, jeśli wynik finansowy brutto jest niższy niż podstawa opodatkowania, różnica ma charakter ujemny.

Ustawa o rachunkowości nie określa, jak często należy kalkulować odroczony podatek dochodowy, dlatego można ustalić go tylko raz na koniec okresu sprawozdawczego i wtedy nie zachodzi potrzeba jego bieżącego księgowania w ciągu roku obrotowego. Dlatego jedną z ostatnich czynności, jaką robi zazwyczaj księgowy przed sporządzeniem sprawozdania finansowego, jest kalkulacja rocznego podatku bieżącego oraz podatku odroczonego.

Zasady tworzenia rezerwy i ustalania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego zostały opisane w art. 37 Ustawy o rachunkowości, natomiast zasady ujmowania, wyceny i prezentacji aktywów i rezerw, a także zasady ujmowania informacji ich dotyczących w sprawozdaniu jednostki, zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy”, dalej KSR nr 2.

Rezerwy i aktywa ustala się zawsze przy zachowaniu nadrzędnych zasad rachunkowości, tj. memoriału, współmierności przychodów i kosztów oraz ostrożnej wyceny. Dlatego też należy rozważyć, czy w przypadku np. straty z działalności celowe jest w ogóle wykazywanie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Zgodnie z zasadą memoriału w księgach rachunkowych należy ująć wszystkie przychody i związane z nimi koszty dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Zasada ta dotyczy również podatku wynikającego z transakcji, które miały miejsce w danym okresie, a których skutki podatkowe powstają w okresie kolejnym (część odroczona podatku w rachunku zysków i strat oraz aktywa i rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w bilansie).

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 74% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.