Różnice kursowe w rachunkowości

W praktyce dość często występują sytuacje, w których jednostka decyduje się na transakcje z kontrahentami zagranicznymi, wskutek czego powstaje konieczność stosowania do przeliczeń różnych kursów dla tej samej waluty, to zaś powoduje powstanie różnic kursowych. W artykule przedstawiono podpowiedzi, jaką wybrać metodę rachunkową dla różnic kursowych oraz jak wyceniać wartości otrzymane w walucie obcej.

CIRZ_226_29.jpg

Różnice kursowe powstają w wyniku zmian (zwiększenia lub zmniejszenia) kursów waluty obcej w stosunku do złotego. Powstają one w wielu sytuacjach, w których mamy do czynienia z walutą zagraniczną. Przykładowo mogą występować w dniu powstania oraz zapłaty należności lub uregulowania zobowiązania powstałego w walucie obcej czy też również od własnych środków na rachunkach walutowych. W myśl art. 9 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2018 r., poz. 395, dalej: UoR) jednostka zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych w języku polskim oraz walucie polskiej. W praktyce dość często występują sytuacje, w których jednostka decyduje się na transakcje z kontrahentami zagranicznymi, wskutek czego powstaje konieczność stosowania do przeliczeń różnych kursów dla tej samej waluty, to zaś powoduje powstanie różnic kursowych. Ustawodawca nie reguluje kwestii związanych z rozliczeniem dokonywanych transakcji z kontrahentami odnośnie do tego, w jakiej walucie powinny być one uregulowane, zaś w myśl art. 23 ust. 3 UoR jednostki powinny w księgach rachunkowych dokonywać zapisów dotyczących operacji wyrażonych w walutach obcych, w sposób umożliwiający ustalenie kwoty operacji w walucie polskiej i obcej. Zatem wszelkie transakcje w walutach zagranicznych zarówno dla celów podatkowych, jak i ewidencji księgowej powinny być przeliczone na walutę polską.

Metody rozliczania różnic kursowych

Obowiązujące przepisy prawa umożliwiają jednostkom prowadzącym księgi rachunkowe na wybór rozliczenia różnic kursowych metodą rachunkową, która wynika z uregulowań ustawy o rachunkowości oraz metodą podatkową, którą stosujemy w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym. Takiego wyboru nie posiadają jednak podatnicy nieprowadzący ksiąg rachunkowych i zobowiązani są do ustalania różnic kursowych poprzez metodę podatkową.

Wśród podatników dominująca jest jednak metoda podatkowa, zaś możliwość wyboru metody rachunkowej jest fakultatywna i aby jednostka mogła ujmować różnice kursowe w oparciu o tę metodę, musi spełnić dodatkowe warunki:

  • konieczność stosowania metody rachunkowej co najmniej przez trzy pełne lata podatkowe,
  • w czasie stosowania metody rachunkowej sprawozdania finansowe podatnika muszą podlegać badaniu przez biegłego rewidenta,
  • podatnik zobowiązany jest do zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o swojej decyzji w terminie do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym zdecydowano się na rozliczanie różnic kursowych metodą rachunkową lub w terminie 30 dni od momentu rozpoczęcia działalności.

W przypadku decyzji o rezygnacji ze stosowania rachunkowej metody ustalania różnic kursowych podatnik zobowiązany będzie do zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca roku podatkowego poprzedzającego rok podatkowy, w którym postanowił o rezygnacji z rozliczania różnic kursowych metodą rachunkową. Należy jednak pamiętać, iż podatnik może najwcześniej złożyć rezygnację po trzech pełnych latach stosowania tej metody. Istnieje również możliwość, w której podatnik może utracić prawa do stosowania tej metody wcześniej, aniżeli w terminie trzech lat po jej rozpoczęciu. Podatnik powinien mieć na uwadze, że wówczas będzie on zobowiązany do przeliczenia różnic kursowych metodą podatkową za lata, w których stosował metodę rachunkową, co skutkować będzie koniecznością skorygowania zeznań podatkowych za poszczególne lata, w których wystąpiły różnice.

Wybór metody rachunkowej oznacza, że dla celów kalkulacji podatku dochodowego nie ma znaczenia podział różnic kursowych na zrealizowane i niezrealizowane, bowiem podatnicy stosujący tę metodę zaliczą do przychodów i kosztów uzyskania przychodów wszystkie ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe, bez dodatkowej weryfikacji na podstawie innych ustaw podatkowych. Przychody lub koszty podatkowe stanowić będą nawet różnice kursowe, które zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów czy też dotyczą przychodów, które nie podlegają opodatkowaniu lub też są z nich zwolnione. Są to przychody i koszty pochodzące z różnic kursowych z tytułu transakcji walutowych, różnic kursowych wynikających z wyceny aktywów i pasywów w walutach obcych oraz wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych. Potwierdzenie powyższego znajdujemy również w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 25 marca 2016 r. (sygn. akt: IBPB-1-3/4510-252/16/IŻ), w którym orzekł:

(…) Należy zatem stwierdzić, że art. 9b ust. 2 ustawy o CIT, stanowi samodzielną podstawę zaliczania do przychodów podatkowych/kosztów podatkowych różnic kursowych ustalonych w oparciu o przepisy o rachunkowości. Oznacza to, że wyliczone w ten sposób różnice kursowe nie powinny być weryfikowane pod kątem innych przepisów ustawy o CIT, w szczególności art. 12, art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 czy art. 17 ww. ustawy.

Powyższa wykładnia jest zgodna z celem regulacji wprowadzonych z początkiem 2007 r., tj. zapewnieniem jednolitości traktowania różnic kursowych na gruncie przepisów księgowych i podatkowych.

Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w sytuacji, gdy różnice kursowe dotyczą wydatków, które nie są uznawane za koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 lub art. 16 ust. 1 ustawy o CIT lub dotyczą przychodów, które na podstawie art. 12 lub art. 17 podlegają wyłączeniu z przychodów podlegających opodatkowaniu lub są zwolnione z opodatkowania, to różnice kursowe dotyczące tych wydatków/przychodów, wyliczone zgodnie z przepisami o rachunkowości, zaprezentowane w zbadanym przez audytora sprawozdaniu finansowym, będą stanowiły odpowiednio koszt lub przychód podatkowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe (…).

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 66% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.