Identyfikacja i analiza ryzyka specyficznego przedsiębiorstwa na podstawie danych finansowych

Z prowadzeniem każdej działalności gospodarczej związane jest ponoszenie ryzyka, w tym ryzyka specyficznego. W niniejszym artykule, po przedstawieniu krótkiej charakterystyki ryzyka specyficznego, zostaną omówione miary zarówno ryzyka operacyjnego, jak i finansowego oraz – na koniec – zaprezentowany zostanie przykład z zakresu całościowej oceny ryzyka specyficznego przedsiębiorstwa.

MC_66_8.jpg

Przedsiębiorstwo narażone jest zarówno na tzw. ryzyko rynkowe – wynikające z ogólnych warunków otoczenia biznesu, takich jak: makroekonomiczne, polityczne, społeczne etc. – jak i specyficzne, wynikające z kształtowania przez przedsiębiorstwo relacji z otoczeniem (kontrahentami, konkurentami) i podejmowanych przez nie decyzji. W ramach ryzyka specyficznego wyodrębnia się ryzyko operacyjne (inaczej też określane jako ryzyko inwestycyjne) – związane z oddziaływaniem na sprzedaż i koszty wytwarzania/świadczenia usług oraz ryzyko finansowe – utożsamiane z finansowaniem działalności. W szerokim ujęciu ryzyko finansowe obejmuje ryzyko kształtowania struktury kapitału (ogólne), ryzyko wypłacalności i ryzyko płynności.

Charakterystyka ryzyka specyficznego przedsiębiorstwa

Ryzyko specyficzne (inaczej: rynkowe, podstawowe, makroekonomiczne) jest bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą danej firmy i z podejmowanymi przez nią decyzjami. Towarzyszy decyzjom dotyczącym na przykład podjęcia nowej inwestycji, kształtowania portfela produktów firmy czy wyboru partnera biznesowego.

Ryzyko specyficzne dzieli się na:

  • Ryzyko operacyjne (zwane również inwestycyjnym) – dotyczy charakteru przedsięwzięcia gospodarczego i decyzji związanych z kształtowaniem struktury aktywów przedsiębiorstwa (w co inwestować?). Ryzyko to wiąże się również z niepewnością co do wielkości przyszłych przepływów operacyjnych przedsiębiorstwa, czyli możliwości nieuzyskania planowanej wielkości przychodów ze sprzedaży oraz związanego z tym zysku operacyjnego na sprzedaży;
  • Ryzyko finansowe – związane z decyzjami dotyczącymi kształtowania struktury kapitałowej przedsiębiorstwa (skąd brać środki na inwestycje?). W ramach ryzyka finansowego wyróżnia się w szczególności:
    • Ryzyko ogólne kształtowania struktury kapitału, które jest związane z finansowaniem majątku i zwiększa się w przypadku wzrostu udziału kapitału obcego w kapitałach ogółem;
    • Ryzyko wypłacalności dotyczy przedsiębiorstw mających zadłużenie i wynika z wahań zdolności kredytowej jednostki. Wahania te mogą doprowadzić do sytuacji, w której spłata zadłużenia nie zostanie uregulowana w terminie;
    • Ryzyko płynności rozumiane jako ryzyko utraty zdolności do terminowego regulowania zobowiązań bieżących.

Zmaterializowanie się omówionych powyżej ryzyk może okazać się fatalne w skutkach dla przedsiębiorstwa, gdyż może doprowadzić nawet do jego bankructwa.

Do oceny przedstawionych rodzajów ryzyk wykorzystuje się mierniki, które zostały przedstawione w kolejnym punkcie. Jak będzie można zauważyć, ich zastosowanie jest bardzo proste, a wykorzystywane dane są stosunkowo łatwe do pozyskania. Korzyści, jakie można odnieść dzięki stosowaniu tych mierników, są ogromne – pomagają dostrzec symptomy wskazujące na możliwość zmaterializowania się ryzyka finansowego lub inwestycyjnego i uchronić przedsiębiorstwo przed ich negatywnymi konsekwencjami.

 

Miary ryzyka operacyjnego

Do podstawowych mierników ryzyka operacyjnego należą: próg rentowności, margines bezpieczeństwa oraz dźwignia operacyjna.

Próg rentowności (Break Event Point – BEP) to wielkość sprzedaży, przy której następuje zrównanie przychodów z podstawowej działalności operacyjnej z kosztami operacyjnymi. Zatem przedsiębiorstwo osiąga próg rentowności, kiedy nie ponosi już straty na podstawowej działalności operacyjnej i jednocześnie nie generuje jeszcze zysku. W związku z tym próg rentowności może być i jest wykorzystywany dla wyznaczania minimalnej skali działalności operacyjnej.

Wyznaczenie progu rentowności wymaga podziału kosztów operacyjnych na koszty zmienne (czyli takie, których wielkość zmienia się wraz ze zmianami wielkości produkcji) i koszty stałe (takie, które nie zmieniają się wraz ze zmianami wielkości produkcji).

Możliwe jest wyznaczenie progu rentowności w ujęciu ilościowym i wartościowym. Ilościowy próg rentowności możemy jednak wykorzystywać tylko w sytuacji, gdy produkcja jest jednoasortymentowa, co zdarza się stosunkowo rzadko, wobec czego w większości przedsiębiorstw ważniejsze jest wyznaczenie progu wartościowego rentowności. W tym ujęciu próg rentowności określa minimalną wielkość przychodów ze sprzedaży, które pokrywają poniesione koszty operacyjne.

Z progiem rentowności związany jest margines bezpieczeństwa, określający dopuszczalny spadek wielkości sprzedaży niepowodujący powstawania strat z podstawowej działalności przedsiębiorstwa.

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 64% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.