Roboty w MS Excel. Co jest ważne przy projektowaniu i budowie automatycznie działających rozwiązań

Przy małej złożoności problemu sposób jego realizacji (projektowania, budowy) ma bardzo niewielki wpływ na czas tworzenia automatyzacji. Im bardziej wzrasta złożoność problemu, tym większy jest czas projektowania i budowy robota. Czas projektowania i budowy zależy również od wybranych metod postępowania.

Metody projektowania i budowy robotów

• Metoda składania rozwiązania kawałek po kawałku, bez wcześniejszego przemyślenia całego rozwiązania (czyli bez całościowego spojrzenia na problem), powoduje, że nie tylko zajmuje to dużo czasu, lecz także jakość rozwiązania jest niska. Oglądając różne rozwiązania działające w firmach czy rozmawiając z użytkownikami, można wyciągnąć wnioski, że funkcjonuje wiele takich rozwiązań. Pracownicy wielu firm często proszą o zmianę, przebudowanie takich rozwiązań.
• Metoda uwzględniająca wcześniejsze projektowanie (ogólny projekt całości stanowiący wizję działania rozwiązania oraz opis poszczególnych kroków realizacji projektu), ale nieuwzględniająca cech docelowego rozwiązania: elastyczności, czytelności, bezpieczeństwa, powoduje, że czas realizacji skraca się, ale jakość rozwiązania pozostaje niewysoka, m.in. ze względu na:
  • niską czytelność (trudność interpretacji poszczególnych elementów rozwiązania), która powoduje, że czas późniejszej modyfikacji rozwiązania jest duży,
  • małą elastyczność, oznaczającą, że po zmianie w rozwiązaniu inne elementy przestają poprawnie działać, co wpływa na trudność oraz zwiększenie czasu przy modyfikacji rozwiązania (brak elastyczności wydłuża proces budowy rozwiązania – naturalne jest, że podczas budowy zmieniane są niektóre elementy rozwiązania),
  • małe bezpieczeństwo, powodujące m.in., że użytkownicy mogą nieświadomie zrealizować takie działania, które uszkodzą rozwiązanie (dlatego trzeba zadbać również o taki poziom bezpieczeństwa, który ograniczy możliwość powstawania błędów w rozwiązaniu).

Projektując rozwiązanie, każdorazowo należy mieć na uwadze jego pożądane cechy jakościowe, takie jak:

• elastyczność,
• czytelność,
• bezpieczeństwo,
• czasem ważna jest też szybkość działania.

W tym celu można zastosować metody, które pozwalają na uzyskanie takich cech jakościowych w rozwiązaniu. Niestety, producent MS Excel, dostarczając narzędzia do automatyzacji, nie dostarczył sposobów, metod postępowania, które sprawiają, że rozwiązanie będzie miało wymienione cechy jakościowe.

W ostatnim czasie promowane są narzędzia Power, które pozwalają na budowę automatycznych rozwiązań. Przynoszą one wiele funkcji, które wcześniej można było realizować w inny sposób (w momencie pojawienia się narzędzi typu Power większość funkcji realizowanych przez to narzędzie miałem zrealizowaną za pomocą Visual Basic). Dla mnie funkcjonalności w narzędziu Power nie były nowością, ale większość użytkowników MS Excel uznała je za swego rodzaju innowację. Oceniłem wówczas, że nie ma tam żadnej funkcji, której nie można zrealizować wcześniej zbudowanymi przeze mnie narzędziami, i takie stanowisko podtrzymuję do dziś.

Po kilku latach powstały i zaczęły funkcjonować rozwiązania z wykorzystaniem narzędzi Power i okazało się, że wielu użytkowników narzeka na długi czas działania oraz zapis algorytmu, który jest mało czytelny nawet dla zaawansowanych użytkowników MS Excel.

• Metoda uwzględniająca schemat projektowy (jest to narzędzie do budowy automatycznie działających rozwiązań w MS Excel), która zakłada, że arkusze są podzielone na różne rodzaje:
  • do wprowadzania danych i ich kontroli (zanim zostaną zarejestrowane w systemie),
  • do przechowywania danych (najczęściej w postaci rejestrów),
  • z raportami oraz panele managera,
  • z parametrami, służące do komunikacji między trzema pierwszymi rodzajami arkuszy a narzędziami realizującymi określone funkcje w Visual Basic.

Podział arkuszy na grupy jest silnie związany z funkcjami informatyki, takimi jak:

• wprowadzanie danych,
• transmisja danych,
• przechowywanie danych,
• przetwarzanie danych,
• dostarczanie użytkownikowi wyników.

Nie ma innych funkcji informatyki, a przedstawione tutaj stanowią syntezę wszelkich możliwych czynności realizowanych przez użytkownika lub komputer.