Jak nie kłamać w raportach?

Większość z nas odbiera świat przez jego stronę wizualną. Dopiero w drugiej kolejności uruchamia się myślenie analityczne. Dlatego wizualizacja danych jest tak potężnym narzędziem. Po pierwsze, przekazuje informacje szybciej i silniej, niż robią to surowe liczby, po drugie – ułatwia porównywanie i odnajdywanie wartości odstających. Najczęściej najpierw wierzymy swoim oczom, dopiero później, jeżeli w ogóle, dopuszczamy myślenie logiczne. Dzięki temu tak dobrze działają na nas wszelkie iluzje wizualne lub sztuczki magiczne.

INFO_26_69.jpg

I tak jak w sztuczkach magicznych, tak z wizualizacjami istnieje ryzyko wprowadzenia nas w błąd. W pierwszym przypadku służy to rozrywce, w drugim jest nieakceptowalne.

W artykule wskażę kilka błędów raportowania i wizualizacji danych, z którymi spotykam się najczęściej w praktyce wdrażania analityki u naszych klientów.

Siła wizualizacji

Siłę wizualizacji obok „gołych” liczb najlepiej zaprezentował w latach siedemdziesiątych Francis Anscombe. Stworzył tabelę z seriami danych, w których podsumowania statystyczne, takie jak wartość średnia, wariancja, a nawet korelacja są identyczne (do dwóch miejsc po przecinku), mimo że dane się między sobą różnią (Tabela). Najciekawszy obraz wyłania się dopiero po zwizualizowaniu tych danych na prostym wykresie (Rysunek 1).

Informacja versus manipulacja

Na wstępie zwrócę uwagę na różnicę między błędami niezamierzonymi a celowym kształtowaniem wykresów. W raportowaniu mogą nam przyświecać dwa skrajne cele:

  • pochwalenie się wynikami,
  • odnajdywanie problemów.

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 81% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.