Globalny podatek minimalny

Podstawa prawna wprowadzonych zmian

Podstawą prawną wprowadzonych zmian jest opublikowana 19 listopada 2024 r. w Dzienniku Ustaw ustawa z dnia 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych (dalej: Ustawa o globalnym podatku minimalnym). Stanowi ona implementację do polskiego porządku prawnego dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej.

Dyrektywa ta wprowadza na poziomie Unii Europejskiej globalne zasady ograniczające konkurencję podatkową w zakresie stawek podatku dochodowego od osób prawnych przez ustanowienie globalnego minimalnego poziomu opodatkowania na poziomie minimum 15%.

Kogo dotyczy globalny podatek minimalny?

Zgodnie z przepisami ustawy o globalnym podatku minimalnym podatek ten dotyczy jednostek składowych działających w Polsce w ramach grup międzynarodowych lub grup krajowych, które w co najmniej dwóch z czterech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy osiągnęły tzw. minimalny przychód grupowy.

Minimalny przychód grupowy oznacza roczny przychód grupy międzynarodowej lub grupy krajowej wykazany w skonsolidowanym sprawozdaniu grupy, wynoszący co najmniej 750 000 000 euro.

Jeżeli dana grupa międzynarodowa lub grupa krajowa istnieje krócej niż cztery lata podatkowe, przepisy o podatku minimalnym w stosunku do takiej grupy stosuje się, jeżeli grupa międzynarodowa lub grupa krajowa osiągnęły minimalny przychód grupowy w co najmniej dwóch latach podatkowych dotychczasowego okresu funkcjonowania takiej grupy.

Jak działa globalny podatek minimalny?

Przepisy wprowadzają trzy rodzaje podatku wyrównawczego:

1. Krajowy podatek wyrównawczy dotyczy wyłącznie dochodu krajowych nisko opodatkowanych jednostek składowych i mający pierwszeństwo względem pozostałych zasad opodatkowania wyrównawczego.

Za nisko opodatkowaną jednostkę składową uważa się:

• jednostkę składową zlokalizowaną w jurysdykcji o niskim poziomie opodatkowania;
• bezpaństwową jednostkę składową, która osiągnęła kwalifikowany dochód za rok podatkowy i jej efektywna stawka podatkowa jest niższa od minimalnej stawki podatkowej;
• jednostkę składową, której w danym roku podatkowym przydzielono dodatkowy podatek wyrównawczy.

Jurysdykcja o niskim poziomie opodatkowania to jurysdykcja, w której grupa osiągnęła za rok podatkowy jurysdykcyjny kwalifikowany dochód netto oraz efektywna stawka podatkowa obliczona dla tej grupy jest niższa od minimalnej stawki podatkowej (czyli niższa niż 15%).

Mechanizm ten ma zapewnić zatrzymanie wpływów z podatku wyrównawczego w Polsce, jako kraju siedziby jednostek składowych, z drugiej jednak strony ogranicza efektywność zwolnień i odliczeń podatkowych przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

2. Globalny podatek wyrównawczy to podstawowy rodzaj podatku wyrównawczego polegający na obowiązku zapłaty podatku od dochodu nisko opodatkowanych jednostek składowych grupy. W praktyce będzie on dotyczył zagranicznych jednostek z uwagi na wprowadzony w Polsce krajowy podatek wyrównawczy z takich jurysdykcji, w których nie zdecydowano się wprowadzić krajowego opodatkowania wyrównawczego.

Podatnikiem globalnego podatku wyrównawczego jest zlokalizowana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

• jednostka dominująca najwyższego szczebla grupy międzynarodowej;
• jednostka dominująca niższego szczebla, w której udział konsolidujący posiada, bezpośrednio lub pośrednio, jednostka dominująca najwyższego szczebla będąca jednostką wyłączoną lub jednostką składową niepodlegającą kwalifikowanej zasadzie włączenia dochodu do opodatkowania w jurysdykcji, w której jest zlokalizowana;
• jednostka dominująca w częściowym posiadaniu, w której jednostka dominująca najwyższego szczebla posiada, bezpośrednio lub pośrednio, udział konsolidujący.

3. Podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków stosowany jest w przypadku, gdy jednostka dominująca działa w jurysdykcji, w której nie obowiązuje globalny podatek wyrównawczy i która jednocześnie jest jurysdykcją o niskim poziomie opodatkowania.