Leasing zwrotny w księgach rachunkowych

Leasing jest umową, w której leasingodawca przenosi na leasingobiorcę, w zamian za płatność lub serię płatności, prawo do korzystania ze składnika aktywów przez ustalony okres.

Operacje leasingu klasyfikuje się jako:

• leasing finansowy,
• leasing operacyjny

- zależnie od tego, czy leasingodawca przeniósł lub leasingobiorca przejął ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów będącego przedmiotem leasingu.

Leasing zwrotny polega na sprzedaży określonego przedmiotu spółce leasingowej przez jego dotychczasowego właściciela, a następnie na zawarciu umowy leasingu tego przedmiotu. W ten sposób zmienia się właściciel rzeczy, ale nie zmienia się korzystający. Zatem sprzedający przedmiot, poprzez zawarcie umowy leasingu zwrotnego, staje się leasingobiorcą i może nadal korzystać z rzeczy, a uzyskaną z jej sprzedaży cenę może przeznaczyć na inne cele. Natomiast kupujący przedmiot leasingu staje się leasingodawcą, wobec którego korzystający zobowiązuje się do uiszczania rat leasingowych.

Leasing finansowy zasadniczo przenosi całe ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów będącego przedmiotem leasingu, niezależnie od tego, czy tytuł własności został przeniesiony, czy nie.

Wszelkie pozostałe operacje leasingu klasyfikuje się jako leasing operacyjny.

Leasing zwrotny

W przypadku leasingu zwrotnego leasingobiorca sprzedaje nabyte przez siebie środki inwestycyjne firmie leasingowej, z równoczesnym zastrzeżeniem dla siebie prawa ich dalszego użytkowania na warunkach ustalonych w umowie leasingu. Według tej formuły przedmiotem umowy leasingu jest zamiana prawa własności danego dobra na takie prawo, które pozwoli na korzystanie z niego po cenie, która odzwierciedla jego bieżącą wartość rynkową.

Od chwili zawarcia umowy sprzedaży właścicielem przedmiotu w sensie prawnym jest finansujący (nabywca). Mimo sprzedaży danej rzeczy korzystający nadal z niej korzysta, gdyż właściciel, w sensie ekonomicznym, się nie zmienił.

Taka konstrukcja umowy powoduje, że jednostka uzyskaną cenę ze sprzedaży rzeczy może przeznaczyć na inne cele, zwiększając swoje aktywa obrotowe, które może wykorzystać w taki sposób, aby przynosiły szybszy i wyższy dochód, przy jednoczesnej możliwości korzystania ze zbytych środków trwałych.

Leasing zwrotny może przynieść korzyści przede wszystkim tym jednostkom, które posiadają wysoką wartość środków trwałych, przy jednoczesnych niedostatkach kapitału obrotowego, lub chcą w krótkim czasie pozyskać kapitał na dalsze inwestycje.

Korzyści wynikające z zawarcia umowy leasingu zwrotnego

Umowa leasingu zwrotnego zwiększa płynność przedsiębiorstwa dzięki sprzedaży środków inwestycyjnych, urządzeń technicznych (pojazdów i maszyn), sprzętu (np. infrastruktury informatycznej) bądź nieruchomości, takich jak biura lub pomieszczenia wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności. Jednocześnie jednostka korzysta ze wszystkich zalet leasingu, w tym istotnych korzyści kapitałowych i podatkowych.

Leasing zwrotny może być z powodzeniem wykorzystywany przez duże, średnie i małe przedsiębiorstwa oraz w różnych sektorach, w tym w przemyśle, transporcie, logistyce, usługach i ochronie zdrowia. Leasing zwrotny zapewnia leasingobiorcy wiele korzyści, takich jak:

• odzyskanie kapitału zamrożonego w środkach trwałych,
• poprawa płynności finansowej,
• obniżenie zobowiązań podatkowych,
• finansowanie 100% inwestycji, łącznie z podatkiem VAT, itp.,
• wzmocnienie bilansu,
• wyższa ocena kredytowa,
• zachowanie dotychczasowych linii kredytowych,
• stałe płatności, co pomaga przedsiębiorstwu zaplanować przepływy pieniężne, budżet.

Przedmiot leasingu zwrotnego

Przedmiotem leasingu zwrotnego może być każdy składnik majątku trwałego jednostki, który podlega amortyzacji.

UWAGA!

Przedmiotem leasingu zwrotnego nie mogą być grunty.

Wycena przedmiotów leasingu zwrotnego

Ważnym elementem transakcji leasingu zwrotnego jest wycena składnika majątku będącego przedmiotem umowy. Wartością przedmiotu leasingu jest wartość rynkowa; nie bierze się pod uwagę wartości księgowej.

PRZYKŁAD 1

Jednostka posiada w swoich księgach rachunkowych budynek produkcyjny o:

n wartości początkowej: 4 000 000 zł,

n dotychczasowym umorzeniu: 1 000 000 zł,

n wartości księgowej: 3 000 000 zł (4 000 000 zł - 1 000 000 zł).

Licencjonowany rzeczoznawca majątkowy dokonał wyceny budynku. Został on wyceniony w wartości, za jaką można go kupić na rynku, tj. za cenę 10 000 000 zł. Zatem umowa leasingu zwrotnego będzie zawarta na wartość środka w cenie rynkowe, tj. 10 000 000 zł.

Zasady rachunkowości stosowane przy leasingu zwrotnym

Ustawa o rachunkowości nie reguluje pojęcia leasingu zwrotnego i nie są w niej określone zasady ujmowania operacji leasingu zwrotnego w księgach rachunkowych. W ustawie nie ma także szczegółowych zasad ustalania przychodów i kosztów finansującego oraz kosztów dotyczących leasingu u korzystającego.

Ustawa o rachunkowości wskazuje w wykazie informacji dodatkowych, jakie dodatkowe informacje powinny być ujawnione w sprawozdaniu finansowym jednostki. W informacji dodatkowej jednostka powinna zatem przedstawić wartość nieamortyzowanych środków trwałych używanych m.in. na podstawie umów leasingu.

W przepisach krajowych nie ma szczegółowych rozwiązań w zakresie leasingu zwrotnego, dlatego zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy jednostki mogą stosować uregulowania zawarte w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem, dzierżawa".

W księgach rachunkowych ujęcie operacji sprzedaży i leasingu zwrotnego zależy od zawartej umowy leasingu, która może mieć charakter umowy leasingu finansowego lub lea­singu operacyjnego.