Rachunek kosztów w zarządzaniu procesowym

W teorii i praktyce zarządzania przedsiębiorstwem od lat zadaje się pytanie, czy istnieje narzędzie do ustalenia rzeczywistej wielkości rozliczanych na produkty kosztów. Poważna krytyka w dziedzinie rachunku kosztów, jaka nastąpiła w ostatnim czasie, doprowadziła do rozwoju rachunkowości zarządczej uwarunkowanej działaniami. Z dominującego obecnie nurtu procesowej orientacji przedsiębiorstwa stosunkowo niedawno wyłoniła się koncepcja, która w opinii wielu rewolucjonizuje dotychczasowe rozwiązania w zakresie rachunku kosztów.

Koncepcja Activity Based Costing (rachunek kosztów działań) prezentuje się jako opozycyjna wobec neoklasycznej teorii przedsiębiorstwa, zakładającej optymalne wykorzystanie zasobów i brak występowania zjawiska ich marnotrawstwa. Postępująca strukturalna zmiana warunków gospodarczych spowodowała, że maksymalizacja zysku zaczęła polegać na sukcesywnym zwiększaniu produktywności zasobów w wyniku minimalizacji różnicy pomiędzy kosztem zasobów dostarczonych i wykorzystanych. Powstające w ten sposób zjawisko marnotrawstwa zasobów jest trudne do identyfikacji i ukryte jest w liczbach. Szczególnym problemem jest kryterium efektywności gospodarowania w warunkach występowania różnicy pomiędzy kosztem zasobów dostarczonych a kosztem zasobów wykorzystanych dla popytu mniejszego od zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa.

Geneza i praktyczne założenia procesowego rachunku kosztów

Do opracowania nowej metody kalkulacji kosztów przyczyniło się wiele czynników, wśród których najistotniejszy był wzrost kosztów pośrednich przy malejących kosztach pracy. Zasadniczy kierunek krytyki tradycyjnego rachunku kosztów dotyczył dowiedzionego w praktyce:

  1. zawyżania kosztów obiektów wytwarzanych w długich seriach i nieoszacowywanie kosztów obiektów wytwarzanych w krótkich seriach w wyniku alokacji kosztów;
  2. ujawnienia optimum zysku, polegającego na generowaniu stosunkowo największej części zysku przez stosunkowo najmniejszą część sprzedaży.

Celem rachunku kosztów działań miało być doprowadzenie do alokacji kosztów na obiekty kosztów w stopniu odpowiadającym poziomowi wykorzystania przez te obiekty zasobów dostarczonych oraz identyfikacji obiektów kosztów generujących rentowność produkcji. W taki sposób zaczęła się kształtować idea rzeczywistego kosztu jako kosztu powstałego z zużycia zasobu dostarczonego poprzez działania wykonywane w związku z wytworzeniem danego obiektu kosztów. Takie pojęcia jak: usprawnienie procesu, efektywność procesu czy system zarządzania kosztami procesu miały znaleźć urzeczywistnienie w postaci rachunku kosztów działań jako rachunku zorientowanego na ciągłe doskonalenie prowadzonej działalności.

Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 70% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 100 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 100 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.